Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: Tenorsaxofoon (bes), piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1299411
voor: Hoorn (f), piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1299409
(Orgel)
voor: Trombone, piano [orgel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 594671
voor: Hobo, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1311343
Periodenbau und Taktordnung in Menuett, Sonate und Sinfonie
Studien und Materialien zur Musikwissenschaft 89
2 Boeken (hardcover)
Artikelnr.: 661085
für 2 Violinen, Bassgambe und Bc
4 Spielpartituren
voor: 2 VL VDG CEMB
Artikelnr.: 140147
Két szonáta
voor: Trompet, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 256593
aus: "Petites Sonates a deux Flûtes Traversieres sans Baße", op. 13
Paris, 1726
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur (pdf download)
Artikelnr.: 4660
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Dwarsfluit
Solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 290240
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1656986
Fantázia és szonáta, c-moll
EMB Wiener Urtext
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 850915
EMB Contemporary Music
voor: Fagot, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 256572
Jemnitz Sándor
Reprint
voor: Altviool
Bladmuziek
Artikelnr.: 256425
Reprint
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 217872
per violino solo
EMB HI-FI Scores
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 256141
voor: 3 klarinetten (trio)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 643140
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 255636
Sonata Movements
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 255413
I. zongoraszonáta op. 7
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 226246
III. szonáta
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 178063
op. Post. 122 D 568
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 1017703
Bearbeitet nach der 2. Orgelsonate für Blechbläserquintett
voor: 2 Trompeten, Horn, Posaune, Tuba
Partijenset
Artikelnr.: 352966
Diletto Musicale – Doblinger's Classical Music Series
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 693090
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 648458
voor: 2 gitaren
Speelpartituur
Artikelnr.: 476165
op. 5/1
voor: Harfe und Violoncello (Violine)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 474668
Klingende Schaetze Aus Schloss Rohrau
voor: Blokfluit, basso continuo
Artikelnr.: 478974
Musica Rara
voor: 2 pistons [trompetten/ hobo's], fagot, strijkorkest, basso continuo
Pianouittreksel, losse partij(en)
Artikelnr.: 397405
voor: 3 dwarsfluiten (trio)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 301513
KV. 309
voor: Piano
Artikelnr.: 607110
voor: Recorder [or Flute, or Oboe, or Violin] and Continuo
Partituur
Artikelnr.: 238495
voor: 2 VL (VC) BC
Artikelnr.: 327839
voor: Piano
Artikelnr.: 302987
Sonate 274-333
Edizione Critica
voor: Klavecimbel [piano]
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 191368
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 762646
Popular Edition
voor: Trompet (c/bes), piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 493470
für Violine und Basso continuo (Basso continuo ausgesetzt)
Violin-Bibliothek
voor: Viool, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 669247
Erstausgabe
Musica Rara
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 669229
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 667147
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 333078
Heft I: Nr. 1–3
voor: Cello, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 175940
für Hackbrett und Tenorhackbrett(oder Bass)
voor: 2 hakkeborden
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1016982
Swiss Composers Series
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1031350
voor: OB BC
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 231653
voor: Klarinet (bes), piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 661835
Szólószonáta gordonkára
EMB Contemporary Music
voor: Cello
Bladmuziek
Artikelnr.: 850655
Nos. 16–32
Schirmer Performance Editions
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 578595
L'arte del flauto
voor: 3 dwarsfluiten (trio)
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 419189