Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
für zwei Violoncelli
voor: 2 cello's
Speelpartituur
Artikelnr.: 359897
voor: Altblokfluit [fluit/hobo/viool], basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 419137
K 1-52
Oeuvres complètes pour clavier, volume 1
Le Pupitre 31
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177108
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 259213
9 Sonate RV 39-47
EMB Urtext
voor: Cello, basso continuo
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 180722
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 675550
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Altblokfluit, basso continuo
Piano-uittreksel, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 469395
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 359705
Volume 2
Edition Peters Green Series
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 359650
Breitkopf Urtext Edition
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 285911
op. 82 + 83 + 84 + 103
Russische Musik der Moderne
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 247962
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 666268
voor: Orgel [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 401740
Früher Wiener Sonaten
BÄRENREITER URTEXT
voor: Viool, piano
Spielpartitur, Stimme, Sammelband, Urtextausgabe
Artikelnr.: 116516
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 683710
voor: Dwarsfluit, piano
Artikelnr.: 269076
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 174171
voor: 2 dwarsfluiten [violen]
Speelpartituur
Artikelnr.: 409253
No. 1-2
voor: 2 altblokfluiten [fluiten]
Speelpartituur
Artikelnr.: 744340
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 725080
voor: 2 ABFL
Partituur
Artikelnr.: 176357
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1170151
voor: Dwarsfluit, viola da gamba, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 485589
voor: Sopraanblokfluit [altblokfluit], piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 218055
Klassik
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 301985
Band 3: Sonaten 5 und 6
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 419243
[mit CD: Klavier-Begleitung zur Solostimme]
MusicPartner – Klassik zum Mitspielen
voor: Dwarsfluit, piano
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 341293
Bärenreiter Urtext
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 635329
("Sonate da Camera" with the famous Follia Variations)
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1560667
Piano Collection
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 316245
Edition Moeck 1032
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 413465
per violoncello e basso continuo o due violoncelli
voor: Cello, basso continuo [2 cello's]
Piano-partituur, speelpartituur
Artikelnr.: 183527
Sonate 10–12
Camera Flauto Amadeus 141
voor: Altblokfluit [fluit/hobo], basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 303143
Il Mandolino
voor: Mandoline, gitaar
Artikelnr.: 340867
Quasi una sonata
Russische Musik der Moderne
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 108887
voor: Fluit [hobo], fagot
2 speelpartituren
Artikelnr.: 660916
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 279240
voor: Fagot, cello
Speelpartituur
Artikelnr.: 282624
Nach dem Autograph und der Originalausgabe (Urtextausgabe) (Urtext)
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 125036
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 1346647
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 771011
MusicPartner - Klassik zum Mitspielen
voor: Viool, piano
Piano-uittreksel, losse partij(en), CD
Artikelnr.: 609147
with marked and unmarked string part
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 796412
EMB Urtext
voor: Piano [klavecimbel]
4 muziekboeken (Urtext)
Artikelnr.: 1162474
voor: Cello, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 732125
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 486507
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 420789
voor: Viool [blokfluit], basso continuo
Artikelnr.: 200508