Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
Parte quarta (No. 151-200)
EMB Urtext
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 197563
K 507-555
Oeuvres complètes pour clavier, volume 11
Le Pupitre 41
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177123
Parte seconda (No. 51-100)
EMB Urtext
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 164533
Leineneinband
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 401330
für Klarinette (Viola) und Klavier
voor: Klarinet, piano
Artikelnr.: 378468
Breitkopf Urtext Edition
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 284666
Heft 2
Sonaten B-Dur und g-Moll
voor: Altblokfluit, piano
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 419257
Musik für Gitarre
voor: Klassieke gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 113172
Edited in Chronological order from the manuscript and earliest Printed sources with a preface by Ralph Kirkpatrick
Schirmer's Library of Musical Classics
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 395205
Band 1
Perahia-Ausgabe
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover, Urtext)
Artikelnr.: 1549906
Fingering and bowing for Violin: Eugène Ysaÿe
voor: Viool
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 362805
Recorder And More
voor: Altblokfluit, basso continuo
Bladmuziek, playback-CD
Artikelnr.: 133951
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1479710
Pathétique
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 431024
Six Sonatas by Barsanti, Bitti, Marcello, Vivaldi, Mancini und Veracini
Hortus Musicus
voor: Altblokfluit [fluit/hobo/viool], basso continuo
Piano-partituur, solopartij (verzameling)
Artikelnr.: 122199
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 661684
Edition Schott
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 288121
voor: Dwarsfluit, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 725497
voor: Sopran-Blockflöte (Tenor-Blockflöte) und Basso continuo
Artikelnr.: 365836
Volume 1: Sonatas 1–5
Russian Piano Classics (Authentic Edition)
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 197618
Bärenreiter Urtext
voor: Cello, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 158510
Russische Musik der Moderne
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 108824
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Altblokfluit, basso continuo
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 490998
K 408-457
Oeuvres complètes pour clavier, volume 9
Le Pupitre 39
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 177121
Edited in Chronological order from the manuscript and earliest Printed sources with a preface by Ralph Kirkpatrick
Schirmer's Library of Musical Classics
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 395204
(No. 1 from "Der getreue Musikmeister")
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Altblokfluit
Solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 301850
Sonatas Nos. 1–50
Bärenreiter Urtext
voor: Piano
4 muziekboeken (Urtext)
Artikelnr.: 673609
Bärenreiter Urtext
voor: Dwarsfluit [altblokfluit], basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 116299
voor: Fagot [cello], basso continuo
Piano-partituur, solopartijen
Artikelnr.: 380314
(Spring)
marked and unmarked string parts
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 401128
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 696010
voor: Sopraanblokfluit [viool], piano
Speelpartitur, losse partij
Artikelnr.: 418886
(Appassionata)
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 401504
Violinsonate
BÄRENREITER URTEXT
voor: Viool, piano
Spielpartitur, Stimme, Urtextausgabe
Artikelnr.: 116943
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Cello, piano
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 142123
Allowed reprint (1902, Gutheil, Moskau)
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1202287
Book 1: Sonatas 1-3
voor: 2 altblokfluiten [fluiten/violen]
Speelpartituur
Artikelnr.: 392880
für Violoncello und Basso continuo
voor: Cello, basso continuo
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 197988
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 367504
for Flute and Basso continuo
DOWANI 3 Tempi Play Along
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 378112
Volume IV: sonatas 10-12
voor: Altblokfluit [fluit], basso continuo
Pianopartituur, 2 solopartijen
Artikelnr.: 200258
(Set for the ABRSM Syllabus 2019–2020)
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 776394
Wiener Urtext Edition
voor: Piano
2 muziekboeken
Artikelnr.: 208119
Heft 2: Sonaten 4-6
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 392881
(Pastoral)
voor: Piano
Bladmuziek (Urtext)
Artikelnr.: 477749
Three Sonatas for Flute and Harpsichord (Piano)
Edition Peters Urtext
voor: Fluit, klavecimbel [piano]
Piano-partituur, solopartij, playback-CD
Artikelnr.: 341942
Band 4: Sonaten 7 und 8
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, partijen
Artikelnr.: 419244
voor: Altblokfluit, basso continuo
Partituur, 2 losse partijen
Artikelnr.: 418035